اخبار دندانپزشکی

10‌باید و نباید برای داشتنِ دندان‌های سالم و درخشان

لابراتوار دندانپزشکی

مسواک زدن دندان‌ها بعد از مصرف صبحانه معقول و منطقی به نظر می‌رسد، اما درحقیقت اینطور نیست. «این بدترین کاری است که می‌توانید انجام دهید. غذا خوردن باعث تجمع اسید در دهان می‌شود. اگر با صبحانه آب‌پرتقال و آب گریپ‌فروت بخورید این وضعیت به مراتب تشدید می‌شود. اسید باعث نرم شدنِ موقتی مینای دندان می‌شود و مسواک زدنِ مینای نرم‌شده باعث فرسایش آن می‌شود.»


فرادید| در دوران همه‌گیری سر زدن به دندان‌پزشک از قبل هم سخت‌تر شده است و برخی از بیماران بنا به دلایل متعدد نمی‌توانند برای درمان به موقع اقدام کنند. خدمات سلامت ملی بریتانیا اعلام کرده است که تماس با خدمات اورژانسی دندان‌پزشکی در یک‌سال اخیر 452 درصد کاهش داشته است و انجمن دندان‌پزشکی بریتانیا هشدار داده که برخی از بیماران برای عمل اورژانسی کشیدن دندان گاهی تا یک‌سال باید در نوبت بمانند.


به گزارش فرادید، بنابراین به نظر می‌رسد که رعایت بهداشت دهان و دندان برای پیش‌گیری از حضور در مطب دندان‌پزشک بیش‌تر از هر زمان دیگری ضروری است. خبر خوب آن است که بیش‌تر مشکلات دندانی به‌طور کامل قابل پیش‌گیری است.
خواندنی ها
پیرسینگ پارتی؛ از التهاب و تورم تا خفگی
بهترین زمان نوشیدن شیر؛ صبح یا عصر؟!
فرار از دندانپزشک؛ پوسیدگی تا ایمپلنت قسطی دندان‌ها
بعد از خوردن چیپس چه اتفاقی برای بدن ما می‌افتد؟


تجمع باکتری در دهان زخم و عفونت ایجاد می‌کند و در نهایت باعث پوسیدگی دندان می‌شود. دراین‌بین عادت‌های روزمره ما مثل مسواک زدن یا نزدن بعد از صرف غذا و انتخاب‌هایی که برای میان‌وعده‌های غذایی داریم، می‌توانند باعث تجمع باکتری‌ها در دهان و افزایش احتمال بیماری‌های لثه شوند.


برای آنکه بدانیم در بهداشت دهان و دندان چه باید‌ها و نباید‌هایی وجود دارد با کارشناسان دندان‌پزشکی صحبت کرده‌ایم تا برخی گام‌های ساده برای پیش‌گیری از بیماری‌های دهان و دندان و محافظت بهتر از دندان‌های‌مان در برابر تجمع باکتری را یاد بگیریم.


این توصیه‌ها شامل زمان استفاده از شوینده‌های دهان و شیوه ایستادن در مسواک زدن می‌شود که می‌تواند، دو تا حتی سه‌بار، نیاز به مراجعه به دندان‌پزشک را کم کند.

10‌باید و نباید برای داشتنِ دندان‌های سالم و درخشان

1. همیشه «پیش» از صبحانه مسواک بزنید «نه بعد از آن»
مسواک زدن دندان‌ها بعد از مصرف صبحانه معقول و منطقی به نظر می‌رسد، اما درحقیقت اینطور نیست. دکتر مِروین درویان، دندان‌پزشک و مؤسس مرکز زیبایی دندان در لندن می‌گوید: «این بدترین کاری است که می‌توانید انجام دهید. غذا خوردن باعث تجمع اسید در دهان می‌شود. اگر با صبحانه آب‌پرتقال و آب گریپ‌فروت بخورید این وضعیت به مراتب تشدید می‌شود. اسید باعث نرم شدنِ موقتی مینای دندان می‌شود و مسواک زدنِ مینای نرم‌شده باعث فرسایش آن می‌شود.»


دکتر درویان می‌گوید: «من همیشه توصیه می‌کنم به محض بیدار شدن مسواک بزنید و دیگر تا قبل از خواب از مسواک استفاده نکنید.»


او می‌گوید: «برخی از مردم صبح‌شان را با نوشیدن لیمو و آب گرم آغاز می‌کنند و بعد بلافاصله دندان‌های‌شان را مسواک می‌زنند که باعث می‌شود دندان‌ها بسیار نرم شوند. این کار خطرناک است و باعث می‌شود که دندان‌ها به شدت حساس، نازک و شکننده شوند.»

2. در هنگام مسواک زدن سر را به جلو خم کنید
برنیتا شلی، متخصص بهداشت دندان در مرکز زیبایی دندان در لندن می‌گوید: «برخی مردم دندان‌های‌شان را صحیح مسواک نمی‌زنند. ابتدا باید سطح رویی (قسمتی که در هنگام لبخند زدن دیده می‌شود)، سپس بالای دندان‌ها (بخشی که غذا را می‌جود) و بعد پشت دندان‌ها (بخشی که دیده نمی‌شود) تمیز شود.» برای اینکه این کار را راحت‌تر انجام دهید هنگام شستن دندان‌هایی که در انتهای دهان قرار دارند کمی به جلو خم شوید.


شلی می‌گوید: «پلاک‌های دندانی اغلب در قسمت پشت دندان‌های تحتانی شکل می‌گیرند و علتش آن است که ما بدون خم کردن بدن نمی‌توانیم دسترسی خوبی به این قسمت داشته باشیم.»


و یادتان باشد که تمرکز داشته باشید. بن اتکینز، دندان‌پزشک در بنیاد بهداشت دهان و دهان لندن می‌گوید: «اگر روی هر یک عدد دندان حداقل 5‌ثانیه تمرکز نکنید، یعنی خوب مسواک نزده‌اید. اغلب مردم یک ناحیه مشخص را به طور مرتب نشسته باقی می‌گذارند که باعث تجمع سریع باکتری‌ها و تخریب دندان‌ها می‌شود. محصولاتی با عنوان قرص‌های نمایان‌کننده پلاک دندان وجود دارند که وقتی آن‌ها را می‌جوید محل تجمع باکتری‌ها روی دندان مشخص می‌شود و می‌توانید آن محل‌ها را در مسواک زدن هدف قرار دهید.»

3. برای لبخند زیبا شیر بنوشید
برخی کارشناسان می‌گوید که یک کاسه غلات صبحانه می‌تواند باکتری‌ها را بشوید و ببرد. وقتی غذا‌های شکردار می‌خوریم، باکتری‌هایی که روی پلاک دندان‌های‌مان قرار دارند اسید تولید می‌کنند که باعث صدمه زدن به مینای دندان می‌شود.


محققان در دانشگاه الینوی دریافتند داوطلبانی که بعد از خوردن یک کاسه غلات صبحانه خشک، یک لیوان شیر نوشیدند، مقدار اسید تولید‌شده در دهان‌شان را تا حد قابل‌توجهی کاهش دادند. خیلی بعید است که افراد غلات صبحانه را خشک و بدونِ شیر مصرف کنند، اما منظور کارشناسان آن است که نوشیدن یک لیوان شیر در وعده صبحانه – شامل هر چه که باشد - می‌تواند برای دندان‌های شما ارزشمند باشد.


شیر به خنثی شدنِ اسید دهان کمک می‌کند و ترکیب مواد معدنی موجود در این محصول – از قبیل کلسیم و فسفات – به استحکام مینای دندان کمک می‌کند. اگر اهل شیر خوردن نیستید، می‌توانید یک تکه کوچک پنیر بخورید که اثری مشابه دارد.

4. گاه‌وبی‌گاه مسواک نزنید، دو بار در روز کفایت می‌کند
در انگلستان توصیه می‌شود که افراد دو بار در روز - یک‌بار صبح و یک‌بار شب- مسواک بزنند. اما در مناطق دیگر جهان مانند آمریکای جنوبی مردم اغلب سه بار یا حتی بیش‌تر در روز مسواک می‌زنند.


شلی می‌گوید همان دو بار در روز، به‌خصوص اگر مسواک معمولی دارید، کفایت می‌کند. او توضیح می‌دهد: «از آنجایی که مسواک‌های برقی فشار وارده بر دندان‌ها را کنترل می‌کنند، سه بار مسواک در روز آسیبی به دندان‌ها وارد نمی‌کند. اما بسیاری از مردم در هنگام استفاده از مسواک‌های معمولی فشار زیادی به دندان‌ها وارد می‌کنند و این در طول زمان باعث آسیب رسیدن به لثه و ساییده شدنِ آن و عقب رفتنِ مینای دندان می‌شود. همه این‌ها راه را برای تشکیل حفره و پوسیدگی در دندان باز می‌کند.»


«معمولاً نیازی نیست بیش‌تر از دو بار دندان‌ها را در روز مسواک بزنیم و 2 دقیقه مسواک زدنِ دندان‌ها هم‌چنان مقدار مناسبی است.»


تحقیقات اخیر نشان می‌دهند که 2‌دقیقه بهتر از 40‌ثانیه در برخورداری از بهداشت دهان و دندان مفید است. حرکت مسواک در دهان بستگی به نوع مسواک شما دارد. اتکینز می‌گوید: «برخی مردم اغلب از روش ساییدن یا اره کردن استفاده می‌کنند و مدام مسواک را به طرفین حرکت می‌دهند. اما این روش – نه در مورد مسواک معمولی و نه در مورد مسواک برقی – ایدئال نیست، زیرا خطر آسیب رساندن به لثه‌ها را افزایش می‌دهند، زیرا نمی‌تواند باکتری‌ها را از روی دندان‌ها به پایین و در داخل دهان ریخته و باعث بلعیدن آن‌ها شود.»


او توضیح می‌دهد: «به جای این روش مسواک را آرام به حالت دورانی حرکت بدهید. من همیشه به بیمارانم می‌گویم که هر بار که مسواک می‌زنید از یک نقطه متفاوت شروع کنید تا مطمئن شوید که همه دندان‌ها شسته شده‌اند.»


برای شستنِ دندان‌ها با مسواک برقی هم یک تکنیک وجود دارد. شلی می‌گوید: «برس حرکت می‌کند و نیازی نیست که شما برس را به بالا و پایین حرکت دهید. فقط کافی است که مسواک را خیلی نرم روی هر یک عدد دندان به مدت 5‌ثانیه نگه دارید و بعد به دندان بعدی حرکت کنید.»

10‌باید و نباید برای داشتنِ دندان‌های سالم و درخشان

5. هر سه ماه مسواک‌تان را تعویض کنید
باکتری‌ها روی برس مسواک جمع می‌شوند، بنابراین اهمیت دارد که هر سه ماه سر مسواک معمولی یا برقی خودتان را عوض کنید.


کارشناسان می‌گویند که می‌توانید سر برس مسواک را با کمک ابزار ساطع‌کننده نور فرابنفش استرلیزه کنید و زمانیکه احساس کردید برس مسواک پخش شده یا تغییر رنگ داده است، وقتش رسیده که آن را تعویض کنید.


اگر برس مسواک خراب شده است هرگز از آن استفاده نکنید، زیرا مسواک قدیمی با برسی که خراب شده است، می‌تواند به بافت لثه حساس آسیب بزند و علاوه‌بر‌آن مسواک خراب نمی‌تواند باکتری‌ها را به خوبی از روی دندان پاک کند.


اگر سر مسواک‌تان خیلی زود پخش‌وپلا می‌شود می‌تواند نشانه‌ای باشد از اینکه مسواک را خیلی خشن و سخت روی دندان‌ها می‌کشید.

6. مسواک زدن را ترک نکنید
اگر به هر دلیلی مسواک در دسترس‌تان نبود می‌توانید از یک پارچه تمیز استفاده کنید و سطح دندان‌ها را با آن تمیز کنید و بعد با دهان‌شویه حاوی فلوراید دهان‌تان را آب بکشید.


شِلی حتی پا را فراتر می‌گذارد و می‌گوید: «شما می‌توانید از مسواک همسرتان برای شستن دندان‌های‌تان استفاده کنید، زیرا نشستنِ دندان‌ها خیلی بدتر از استفاده از مسواک اشتراکی است! فقط سعی کنید به این کار عادت نکنید.»

شلی تأکید می‌کند که بعد از مسواک زدن دندان‌های‌تان را با آب نشویید. او توضیح می‌دهد: فلوراید که ماده فعال در خمیردندان است از طریق متوقف کردن رشد باکتری‌های تولیدکننده اسید که باعث فرسایش دندان می‌شوند، از دندان‌ها محافظت می‌کند. این ماده باعث محکم شدن مینای دندان می‌شود؛ بنابراین نباید آن را به سرعت بشویید. می‌توانید خمیردندان اضافی را بیرون بریزید، اما نباید فلوراید را به طور کامل دور بریزید.


بن اتکینز توصیه می‌کند که هر چند روز یکبار وسطِ روز از دهان‌شویه حاوی فلوراید استفاده شود. او توضیح می‌دهد: «بعد از ناهار دهان را با این دهان‌شویه‌ها بشویید. این دهان‌شویه‌ها مانع از آن می‌شوند که باکتری برای مدت طولانی در دهان باقی بماند.


اما به خاطر داشته باشید که برخی از دهان‌شویه‌ها بسیار قوی هستند و آن‌ها را فقط باید زمانی استفاده کنید که دندان دچار عفونت شده است. این نوع دهان‌شویه‌ها حتماً توسط پزشک تجویز می‌شوند و نباید بیش‌تر از یک‌هفته از آن‌ها استفاده کرد، زیرا باکتری می‌تواند به این نوع دهان‌شویه مقاوم شود.


آن‌ها هم‌چنین می‌توانند باعث تغییر رنگ دهان‌ها شوند که از بین بردن آن کار سختی است.

7. نخ‌دندان معجزه می‌کند ... فقط در صورتیکه از آن صحیح استفاده کنید
استفاده از نخ دندان یکی از ضروری‌ترین بخش‌های روتین برای بسیاری از افراد است. اما مطالعات اخیر می‌گویند که نخ دندان ممکن است فواید اندکی داشته باشد و آن هم به دلیل استفاده نادرست از آن است. برطبق مطالعه‌ای که در سال 2016 و با مروری بر 25 مطالعه در مورد کاربرد نخ دندان انجام شده است، استفاده از نخ دندان «ارزش کمی دارد»، اما کارشناسان می‌گویند این نوع استفاده از نخ دندان است که تفاوت ایجاد می‌کند.


شِلی می‌گوید: «استفاده از نخ دندان یک‌بار در روز می‌تواند از تجمع پلاک دندان پیشگیری کند. پلاک یک قشر نازک و چسبنده است که بر اثر ترکیب بزاق دهان، غذا و باکتری روی دندان‌ها شکل می‌گیرد. اگر پلاک را بر نداریم، سفت می‌شود و به مینای دندان آسیب وارد می‌کند. در گذر زمان، باکتری موجود در پلاک به لثه آسیب می‌زند و آن را عفونی می‌کند.»


«اما مشکل اینجاست که بسیاری از مردم روش صحیح استفاده از نخ دندان را نمی‌دانند. ایدئال‌ترین روش آن است که نخ دندان را دور انگشتان میانی هر دو دست بپیچانید، به‌طوریکه فقط 5‌سانتی‌متر از نخ در بین انگشتان باقی بماند و حسابی محکم و کشیده باشد. بعد نخ دندان را بین دندان‌ها بکشید و مطمئن شوید که نخ هر دو طرف دندان را تمیز کند.


نخ دندان را در زیر خط لثه به سمت بالا و پایین حرکت دهید و هر چیز که بین دندان‌ها گیر کرده را بیرون بکشید. هر باری که از یک دندان به دندان دیگر حرکت می‌کنید، بخش تمیز نخ را استفاده کنید. اگر از برس‌های بینِ دندانی استفاده می‌کنید، استفاده از آن‌ها را به یک‌بار در روز کاهش دهید، زیرا ممکن است به لثه آسیب بزنند.


یادتان باشد که استفاده از نخ دندان نباید بعد از مسواک زدن باشد. اول از نخ دندان استفاده کنید و بعد باکتری‌هایی که به کمک نخ دندان از لای دندان‌ها بیرون آمده‌اند را با مسواک تمیز کنید؛ و اگر در هنگام استفاده از نخ دندان خونریزی داشتید، نخ دندان را ترک نکنید.


شلی می‌گوید: «خونریزی نخستین علامت بیماری لثه است. خونریزی یعنی لثه به باکتری دندان واکنش نشان داده و حساس شده است. اما اگر به مدت دو هفته به استفاده از نخ دندان ادامه دهید و باکتری‌ها را پاک کنید، خونریزی فروکش می‌کند.


افرادی که نمی‌توانند به بخش‌های خاصی از دندان‌ها دسترسی پیدا کنند، می‌توانند از واترجت‌های دندان‌پزشکی استفاده کنند. واترجت با باتری کار می‌کند و می‌تواند مواد زائدی که بین دندان‌ها گیر می‌کنند را با کمک فشار آب از بین ببرد.

8. میان‌وعده کرفس بخورید... بهترین تمیز‌کننده دندان است
کرفس نه‌تنها برای کسانی که می‌خواهند سایز دور کمرشان را کم کنند، مفید است بلکه دوست خوبی برای دندان‌ها نیز هست. کارشناسان بریتانیایی توصیه می‌کنند که افراد حداقل دو بار در روز از کرفس به عنوان میان‌وعده استفاده کنند، زیرا این ماده غذایی حاوی اسید‌هایی است که دارای خاصیتِ طبیعی تمیزکنندگی هستند.


کرفس، به‌ویژه، دارای اسید مالیک است که تولید بزاق دهان را افزایش می‌دهد. مقدار زیاد و یکباره بزاق دهان از طولانی شدنِ حضور باکتری‌ها در اطراف دندان‌ها پیش‌گیری می‌کند - باکتری‌ها یا بلعیده می‌شوند یا با آب دهان بیرون ریخته می‌شوند.


اگر مزه ساقه‌های کرفس را دوست ندارید می‌توانید آن را در سوپ یا اسموتی مصرف کنید. اما شِلی توصیه می‌کند: «از اسموتی‌هایی که تعداد زیادی میوه را مخلوط کرده‌اند پرهیز کنید، زیرا این نوع اسموتی‌ها حاوی مقدار زیادی اسید هستند. من بیماران زیادی را دیده‌ام که مینای دندان‌شان به واسطه نوشیدنِ اسموتی‌های سالم از بین رفته است.»


اغلب گفته می‌شود که سیب کم‌ترین میزان دوستی را با دندان‌های ما دارد. اما کارشناسان می‌گویند که اسید موجود در سیب خیلی بالاتر از سایر میوه‌ها نیست. اتکینز می‌گوید: «بسیاری از غذا‌ها و نوشیدنی‌هایی که می‌خوریم اسیدی‌تر از سیب است.»

9. بعد از 20‌دقیقه آدامس را دور بیندازید
دندان‌پزشکان جویدن آدامس را - به‌خصوص آدامس‌های فاقد قند که حاوی فلوراید هستند و به محافظت از دندان در مقابل باکتری‌ها کمک می‌کنند – توصیه می‌کنند.


درویان می‌گوید: «جویدن آدامس باعث تولید بزاق بافری می‌شود که قلیایی است و اسید را خنثی می‌کند و به‌این‌ترتیب باعث می‌شود که مینای دندان دوباره شکل بگیرد یا به عبارتی دندان سخت شود.» درویان می‌افزاید: «اما نباید بیش‌تر از 20‌دقیقه آدامس بجوید، زیرا بیش‌تر از این می‌تواند به مفاصل حساس فک فشار وارد کند و باعث درد شود.


کارشناسان هم‌چنین به کسانی که عادت دارند مدام میان‌وعده مصرف کنند توصیه می‌کنند که به جای میان‌وعده آدام بجوند. دوریان می‌گوید: «هر دفعه که چیزی می‌خورید، اسید‌های تولید‌شده توسط باکتری‌های پلاک دندان و قند موجود در غذا و نوشیدنی در دهان باقی می‌ماند؛ و 1‌ساعت طول می‌کشد تا اسیدی که بالا رفته است به وضعیت طبیعی برگردد. پس اگر مدام در حال خوردن باشید، اسید همواره در دهان‌تان بالا می‌ماند و می‌تواند باعث پوسیدگی دندان شود.»

10. عاشق شیرینی هستید... شب‌ها بخورید
حتی بااینکه ترکیب قند و باکتری روی دندان‌ها باعث تولید اسید بیش‌تر و تخریب مینای دندان می‌شود، اما شلی هرگز به بیمارانش توصیه نمی‌کند که از خوردن شیرینی دست بکشند.


او می‌گوید اگر بلافاصله بعد از خوردن قند دهان را آب بکشید، مقدار اسید در دهان بسیار کم می‌شود. او توصیه می‌کند: «اگر می‌خواهید شیرینی بخورید، آن را درست قبل از خواب و مسواک زدن مصرف کنید. به‌این‌ترتیب قند برای ساعت‌های طولانی در دهان باقی نمی‌ماند و امکان تولید اسید بیش‌از‌اندازه کم می‌شود.»


خوردن شیرینی با غذا‌هایی مانند ماست که فاقد شیرینی هستند می‌تواند مقدار قند خالص را که خاصیت چسبندگی به دندان دارند، کاهش دهد.

نوار عصب عضله